Sebastiaan …

Wie kende niet het gedicht van Annie MG Schmidt … De spin Sebastiaan. 

Sebastiaan, hij deed het graag, hij deed zo zijn best. Hij liet zich niet makkelijk stoppen en was vooral ook een beetje eigenwijs, of was het eigen-wijs? Hoewel ik niet van spinnen hield, herkende ik mezelf ergens wel, in Sebastiaan. 

Net als Sebastiaan leek ik soms ook eigen-wijs, al kwam dat mij bij in die eerste periode vooral ook voort uit het feit dat ik het ook allemaal niet meer wist. Ik moest luisteren naar mijn lichaam en tegelijkertijd doorzetten, twee adviezen die haaks op elkaar stonden. Als ik naar mijn lichaam luisterde, dan gebeurde er dus niks en dat leek me dan ook weer niet de bedoeling. Bovendien was me ook regelmatig gezegd dat het tijd zou kosten, heel veel tijd en dat het - als ik me in zou blijven zetten - uiteindelijk vanzelf beter zou worden. En inzetten en ik is als één-en-één-is-twee, dus deed ik het gewoon. 

In al die tijd die het duurde had ik - achteraf gezien - vooral tijd moeten krijgen; tijd om bij te komen, tijd om te - proberen te - herstellen, tijd om de grenzen van mijn lichaam te vinden en zeker ook tijd voor mezelf, om te verwerken, om te onderzoeken, om te voelen, om te zíjn.

Helaas was er het systeem, het systeem dat gewoon van je vroeg dat je weer aan het werk ging, dat je het probeerde, en proberen deed ik. Het systeem, die papieren tijger, waar door arbo artsen, werkgever en allerlei instanties aan vastgehouden werd, het systeem dat puur zakelijk gehanteerd werd zoals beschreven stond, het systeem dat in theorie zou moeten werken en waarvan ook verwacht werd dat het dat deed. Zou moeten … want werken doet het niet altijd en vaak ook helemaal niet, gewoon omdat de praktijk zo heel vaak anders is, gewoon omdat we dus mensen zijn. 

Een systeem dat - doordat er vastgehouden werd aan de theorie - regelmatige tegenstrijdige adviezen gaf en tot vreemde uitspraken leidde. Het zorgde er bijvoorbeeld voor dat ik hoorde dat de afspraak was dat ik binnen zes weken hersteld zou zijn. Op het moment dat dat gebeurde wist ik werkelijk niet wat ik hoorde; het was maar goed dat ik op een stoel met leuningen zat want anders was ik er keihard afgedonderd. Het duurde even voor er een reactie kwam, zo volledig overdonderd was ik, flabbergasted dus. 

Die bizarre mix van het systeem en een ongevoelige, zakelijke persoonlijkheid zorgde ervoor dat dit dus gebeurde; het ging hier helemaal niet meer om mij, het was vooral lastig dat ik er niet was en niet kon doen wat ik dagelijks deed. Ik zou, als het niet zo ontzettend triest was, bijna gaan denken dat het een verkapt compliment was, zo van … ‘Paniek, paniek … want hoe moet dat nu zonder jou.’ Het tegendeel was waar. 

Natuurlijk was ik onderdeel in het hele proces, natuurlijk had ik veel harder op mijn rem kunnen trappen, op mijn strepen kun gaan staan of eens flink kunnen ontploffen … al was ik er niet meer toe in staat. 

Ik had zeker ook mijn zegje wel gedaan, duidelijk gemaakt hoe ik erin zat en wat ik nodig had, maar ja, het systeem, of hoe ermee omgegaan werd. Mijn werk dat ik niet wilde verliezen, het tijdspad dat er lag en dat voor mij niet geschikt was omdat ik het niet kon, maar ja, het systeem of hoe ermee omgegaan werd. En dus ging ik door, vanwege dat systeem, omdat ik bijna robot werd in plaats van mens. 

Het papieren systeem - en de daardoor soms rigide uitspraken - ging ver over grenzen, walste regelrecht óver het mooiste systeem dat er bestond: Ons lichaam dat als een ingenieus systeem in alle situaties feilloos wist wat er gebeuren moest, wat er nodig was. Het lichaam dat zo vaak uitgeschakeld werd omdat er teveel van je gevraagd werd omdat er dus door dat systeem geen ruimte voor was. 

Hoe mooi zou het zijn als er vooral als mens naar een mens gekeken werd, als je gezien werd, als er echt geluisterd werd, als er de juiste beslissingen genomen werden omdat je mocht voelen, omdat je mocht zijn, omdat je dus méns was. 

Het is pas kort geleden dat ik me realiseerde dat ik bijna vermoord werd door het systeem en de strakke, onmenselijke hantering ervan. Het was uiteindelijk te danken aan mijn arbeidsdeskundige en mijn loopbaanbegeleider dat het niet gebeurde. 

Binnen werd een moord gepleegd, Sebastiaan werd opgeveegd. 

Het scheelde voor mij ook weinig …